Νέα κατηγοριοποίηση της IUCN για την Καρέττα στη Μεσόγειο: η μακρόχρονη προστασία αποδίδει
Επειδή ο νέος χαρακτηρισμός μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες και λανθασμένα συμπεράσματα, πρέπει εξηγηθεί τί ακριβώς σημαίνει. Σύμφωνα με τα νέα κριτήρια της IUCN, η κατηγοριοποίηση των ειδών γίνεται πλέον με βάση τον «επικείμενο κίνδυνο εξαφάνισής τους». Έτσι τα είδη που εντάσσονται στην κατηγορία «Μειωμένης Ανησυχίας» (LC-Least Concern) δεν συνεπάγεται ότι είναι ασφαλή ούτε ότι δεν πρέπει να προστατεύονται αλλά ότι «δεν διατρέχουν άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης εφόσον διατηρούνται οι ίδιες συνθήκες». Για την ακρίβεια παραθέτουμε κατά λέξη τον ορισμό της IUCN στην αγγλική: “The category Least Concern is applied to taxa that do not qualify (and are not close to qualifying) as threatened or Near Threatened. It is important to emphasize that "least concern" simply means that, in terms of extinction risk, these species are of lesser concern than species in other threat categories. It does not imply that these species are of no conservation concern”.
Σημειώνεται ότι η κατηγοριοποίηση της IUCN σύμφωνα με τα νέα κριτήρια έχει συγκριτική αξία μεταξύ των ειδών. Έτσι, ένα μακρόβιο είδος όπως η Καρέττα με πολλές παραλίες ωοτοκίας στη Μεσόγειο, σε ορισμένες από τις οποίες παρουσιάζεται σημαντική αύξηση φωλιών λόγω των μακροχρόνιων μέτρων προστασίας, όπως π.χ. στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι διατρέχει «άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης», σε αντίθεση με άλλα είδη που έχουν μικρή γεωγραφική εξάπλωση ή ιδιαίτερα μικρούς πληθυσμούς ή πληθυσμούς με ραγδαία πτωτική τάση. Επίσης σημειώνεται ότι η νέα κατηγοριοποίηση της IUCN δεν περιγράφει τις απειλές που αντιμετωπίζει ένα είδος ούτε την πλήρη κατάσταση του πληθυσμού του, ούτε την ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας, αλλά επικεντρώνεται στην προοπτική βιωσιμότητάς του στο άμεσο μέλλον κυρίως μέσω της γεωγραφικής κατανομής και της πληθυσμιακής τάσης του.
Επομένως η νέα κατηγοριοποίηση της Καρέττα στη Μεσόγειο στην ουσία αντανακλά την επιτυχία των μακροχρόνιων μέτρων προστασίας που πάρθηκαν και που θα πρέπει να εξακολουθήσουν να λαμβάνονται από διεθνείς οργανισμούς, διεθνείς συμβάσεις, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις κυβερνήσεις, τις τοπικές κοινωνίες και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τις Θαλάσσιες Χελώνες της IUCN, σε σχετική ανακοίνωσή της (βλ. συνημμένο) διευκρινίζει ότι ο χαρακτηρισμός αυτός είναι αποτέλεσμα της σχετικά καλής κατάστασης διατήρησης που χαίρει σήμερα το είδος στη Μεσόγειο και που οφείλεται στις σημαντικές δράσεις προστασίας που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια. Περαιτέρω διευκρινίζει ότι ο πληθυσμός της Μεσογείου πρέπει να θεωρείται ως «εξαρτώμενος από τα μέτρα προστασίας» (conservation dependent) και ενδεχόμενη μείωση ή διακοπή των μέτρων προστασίας μπορεί να αποβεί καταστροφική. Τέλος ξεκαθαρίζει ότι οι πληθυσμοί της Καρέττα στη Μεσόγειο πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούνται καθόσον η κατάσταση διατήρησής τους θα επαναξιολογείται σε τακτά χρονικά διαστήματα και προς τούτο απαιτούνται νεώτερα και έγκυρα στοιχεία. Ακολουθεί (σε μετάφραση) η πλήρης ανακοίνωση της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τις Θαλάσσιες Χελώνες της IUCN (για την πρωτότυπη ανακοίνωση πατήστε εδώ).
Η νέα κατηγοριοποίηση της IUCN για την Καρέττα (Caretta caretta) είναι πλέον διαθέσιμη online (http://www.iucnredlist.org/details/3897/0)
Η αξιολόγηση έγινε από την Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τις Θαλάσσιες Χελώνες της IUCN, ένα διεθνές δίκτυο ειδικών για τις θαλάσσιες χελώνες. Αυτό είναι το δεύτερο είδος θαλάσσιας χελώνας (μετά τη Δερματοχελώνα, Dermochelys coriacea) που αξιολογείται σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο χρησιμοποιώντας τα κριτήρια της IUCN. Οι αξιολογήσεις που έγιναν σε περιφερειακό επίπεδο είναι πολύ πιο σημαντικές όσον αφορά την λήψη μέτρων προστασίας σε σχέση με την αξιολόγηση που έγινε σε παγκόσμιο επίπεδο, ειδικά για είδη με ευρεία εξάπλωση όπως οι θαλάσσιες χελώνες.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η χελώνα Καρέττα είναι πλέον «Τρωτό» είδος. Οι δέκα περιφερειακοί πληθυσμοί της Καρέττα αξιολογήθηκαν από «Κρισίμως Κινδυνεύοντες» έως «Μειωμένης Ανησυχίας» τονίζοντας στις περισσότερες περιπτώσεις, την αλλαγή από την κατηγορία «Κινδυνεύον», στην οποία βρισκόταν το είδος παγκοσμίως από το 1996. Λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη χρήση του παγκόσμιου καταλόγου των απειλούμενων ειδών της IUCN ως γενική κατεύθυνση για τη λήψη μέτρων προστασίας, θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα όσον αφορά αυτόν τον κατάλογο για να αποφευχθούν τυχόν παρερμηνείες σχετικά με την κατάσταση των περιφερειακών πληθυσμών της Καρέττα, οι οποίοι έχουν αξιολογηθεί ως «Σχεδόν Απειλούμενοι» ή «Μειωμένης Ανησυχίας».
Ο κατάλογος των απειλούμενων ειδών της IUCN και τα κριτήρια του αποτελούν μία προσέγγιση για την αξιολόγηση και σύγκριση της κατάστασης προστασίας μεταξύ πολύ διαφορετικών ειδών, με σκοπό την αναγνώριση ειδών και περιφερειακών πληθυσμών που αντιμετωπίζουν άμεσο ή υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης παγκοσμίως με βάση προηγούμενες, τωρινές και αναμενόμενες μελλοντικές συνθήκες και ανθρωπογενείς παράγοντες.
Οι περιφερειακοί πληθυσμοί της Καρέττα που πρόσφατα αξιολογήθηκαν ως «Σχεδόν Απειλούμενοι» ή «Μειωμένης Ανησυχίας» δείχνουν ότι οι συγκεκριμένοι πληθυσμοί δεν διατρέχουν άμεσο ή υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης. Παρόλα αυτά, η αξιολόγηση τους βασίζεται στην τωρινή τους κατάσταση η οποία λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα των μέτρων προστασίας που έχουν ληφθεί στο παρελθόν, εκ των οποίων τα περισσότερα είχαν διάρκεια πάνω από μια δεκαετία. Έτσι, η τωρινή κατάσταση αυτών των περιφερειακών πληθυσμών στην ουσία αποτελεί μέτρο επιτυχίας προηγούμενων προσπαθειών προστασίας. Γι’ αυτό το λόγο, αυτοί οι πληθυσμοί πρέπει να θεωρούνται ως εξαρτώμενοι από τα μέτρα προστασίας. Κάθε μείωση των υφιστάμενων μέτρων προστασίας μπορεί να είναι καταστροφική. Πράγματι οι τωρινοί χαρακτηρισμοί των ορισμένων περιφερειακών πληθυσμών της Καρέττα ως «Σχεδόν Απειλούμενων» και «Μειωμένης Ανησυχίας» οφείλονται εξολοκλήρου στις μακροχρόνιες προσπάθειες προστασίας και έτσι έπαψαν να χαρακτηρίζονται ως «Τρωτοί», «Κινδυνεύοντες» και «Κρισίμως Κινδυνεύοντες». Επιπλέον, μέσα σε έναν περιφερειακό πληθυσμό με χαρακτηρισμό «Σχεδόν Απειλούμενος» ή «Μειωμένης Ανησυχίας» μπορεί να υπάρχουν υποπληθυσμοί που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο εξαφάνισης σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο.
Οι αξιολογήσεις των απειλούμενων ειδών ενημερώνονται τακτικά έτσι ώστε να εμπεριέχουν τα πιο πρόσφατα και έγκυρα στοιχεία και ως εκ τούτου ο χαρακτηρισμός της Καρέττα μπορεί να αλλάξει με τον καιρό. Όλοι οι περιφερειακοί πληθυσμοί της Καρεττα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούνται και να μελετώνται περαιτέρω, έτσι ώστε οι στρατηγικές προστασίας και οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται να ανταποκρίνονται σε ενδεχόμενες μελλοντικές αλλαγές. Οι αξιολογήσεις της IUCN για τα απειλούμενα είδη είναι περισσότερο αναφορικού παρά συμβουλευτικού χαρακτήρα και προκειμένου να αποφασιστούν επαρκείς πολιτικές προστασίας σε περιφερειακή ή εθνική κλίμακα, απαιτούνται διαφορετικού τύπου αξιολογήσεις. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε ως σήμερα, όλοι οι περιφερειακοί πληθυσμοί της Καρέττα χρήζουν εντατικών μέτρων προστασίας ώστε να βελτιώσουν ή να διατηρήσουν την τρέχουσα κατάσταση τους.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ02/06/2025
Η επιστροφή των θαλάσσιων χελωνών στην Κρήτη: μια κοινή πρόκληση – Μια νίκη για τη φύση και τον βιώσιμο τουρισμό
Οι εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ μόλις εντόπισαν τις πρώτες φωλιές θαλάσσιων χελωνών της σεζόν στις παραλίες του Ρεθύμνου, της Μεσαράς και των Χανίων. Η πρόκληση να αποδείξουμε ότι οι τουριστικοί προορισμοί της Κρήτης μπορούν να κάνουν ένα ουσιαστικό βήμα προς τη βιωσιμότητα ξεκινά ξανά.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ22/05/2025
Η ωοτοκία των θαλάσσιων χελωνών ξεκίνησε: μάθε τι πρέπει να προσέχεις!
Οι πρώτες φωλιές για το 2025 ήδη εντοπίστηκαν και προστατεύτηκαν στην παραλία Λαγανά Ζακύνθου, στην παραλία της Ελαίας του Κυπαρισσιακού Κόλπου στη Μεσσηνία και στην παραλία Παχιά Άμμος στον Κόλπο της Μεσσαράς στη νότια Κρήτη!
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ16/05/2025
Η Τεχνητή Νοημοσύνη στην υπηρεσία της έρευνας φωτο-ταυτοποίησης θαλασσίων χελωνών
Τα μοτίβα των προσώπων των θαλασσίων χελωνών παραμένουν σταθερά σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, επιτρέποντας στους ερευνητές να τις αναγνωρίζουν μέσα από φωτογραφίες, οι οποίες είναι συχνά παρμένες σε διάστημα δεκαετιών!
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ15/05/2025
Κυπαρισσιακός Κόλπος: Ισορροπώντας τη φύση με τον τουρισμό
Καθώς η δημοτικότητα της προστατευόμενης περιοχής αυξάνεται και οι πιέσεις από τον τουρισμό και την κλιματική αλλαγή εντείνονται, το ερώτημα που προκύπτει είναι: Πόσους ανθρώπους «χωράει» αυτή παραλία έτσι ώστε να μη υποβαθμίζεται το περιβάλλον;
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ08/05/2025
Θέση Βοηθού για το προγράμμα προστασίας της θαλάσσιας χελώνας του 2025 στη Ζάκυνθο
Ο ΑΡΧΕΛΩΝ αναζητά συνεργάτες με θέληση και ενθουσιασμό για την προστασία της φύσης για την προετοιμασία και υλοποίηση των προγραμμάτων προστασίας της θαλάσσιας χελώνας του 2025.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ07/05/2025
Ανακαλύψτε τη μυστική φύση της Κρήτης: Περίπατος στην παραλία της θαλάσσιας χελώνας με τον ΑΡΧΕΛΩΝ
Ζήστε μια μοναδική οικοτουριστική εμπειρία στην Κρήτη, συμμετέχοντας στους περιπάτους του ΑΡΧΕΛΩΝ στις παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Καρέττα, που ξεκινούν στις 15 Μαΐου στα Χανιά και το Ρέθυμνο. Κάνε κράτηση στην ιστοσελίδα μας!
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ30/04/2025
Γιορτή της Χελώνας για παιδιά 2025: Η μεγάλη περιπέτεια του Τρίτωνα!
Σημειώστε την ημερομηνία: Το Σάββατο 24 Μαΐου στις 11:00, το Κέντρο Διάσωσης του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα ανοίγει τις πόρτες του για να υποδεχτεί μικρούς και μεγάλους φίλους των θαλάσσιων χελωνών που θέλουν να μάθουν, να παίξουν και να ταξιδέψουν μαγικά στη θάλασσα, με οδηγό τη θαλάσσια χελώνα.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ24/04/2025
Είσαι άνω των 50; Οι θαλάσσιες χελώνες σε χρειάζονται!
Αν είσαι 50 ετών ή και άνω και θέλεις να ζήσεις μια μοναδική εμπειρία προσφοράς, σε προσκαλούμε θερμά να γίνεις μέλος της οικογένειας του ΑΡΧΕΛΩΝ. Προστάτεψε τις θαλάσσιες χελώνες, γνώρισε ανθρώπους με κοινές ιδέες και ανακάλυψε την ομορφιά της φύσης.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ22/04/2025
Δεκαετίες προστασίας αποδίδουν καρπούς: Σημάδια ανάκαμψης για τις θαλάσσιες χελώνες παγκοσμίως
Πρώτη παγκόσμια μελέτη μετα από μία δεκαετία, φέρνει ενθαρρυντικά νέα για τη διατήρηση των θαλάσσιων χελωνών: περισσότεροι από τους μισούς πληθυσμούς τους στον κόσμο δείχνουν σημάδια ανάκαμψης. Ανάμεσα στους συγγραφείς είναι η Δρ Αλίκη Παναγοπούλου του ΑΡΧΕΛΩΝ που αναδεικνύει το μακροχρόνιο έργο του Συλλόγου.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ17/04/2025
Ειδική προσφορά συμμετοχής δύο εβδομάδων στις παραλίες ωοτοκίας γιατί σας χρειαζόμαστε τον Μάιο και τον Ιούνιο!
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ14/04/2025
Νέα Μελέτη για τα Μικροπλαστικά στις Παραλίες Ωοτοκίας των Θαλάσσιων Χελωνών
Ο ΑΡΧΕΛΩΝ συμμετείχε σε μια πρόσφατη παγκόσμια μελέτη η οποία αποκάλυψε ανησυχητικά επίπεδα μόλυνσης από μικροπλαστικά σε παραλίες ωοτοκίας θαλάσσιων χελωνών σε όλο τον κόσμο.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ10/04/2025
22 Περιβαλλοντικές Οργανώσεις ζητούν την ανάκληση των αδειών για τους 15 Αιολικούς Σταθμούς στα Ακαρνανικά Όρη
Κοινή επιστολή προς τις υπηρεσίες και φορείς που έχουν εμπλακεί στην αδειοδότηση των 15 Αιολικών Σταθμών (ΑΣΠΗΕ) στα Ακαρνανικά Όρη, με το αίτημα να ανακληθούν όλες οι άδειες που έχουν εκδοθεί έως σήμερα, απέστειλαν 22 Περιβαλλοντικές Οργανώσεις.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ09/04/2025
Γίνε φύλακας των θαλάσσιων χελωνών του Λακωνικού!
Η Gracie και η Claire, δύο αφοσιωμένες εθελόντριες που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα του ΑΡΧΕΛΩΝ στον Λακωνικό Κόλπο το 2024, μας μίλησαν για την εμπειρία τους.
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ08/04/2025
Σύσκεψη φορέων, αρχών και επιχειρηματιών στο Ρέθυμνο: Η Κρήτη προετοιμάζεται για τον ερχομό των χελωνών!
Τη Δευτέρα 7 Απριλίου, βρεθήκαμε στο Ρέθυμνο για να συμμετέχουμε στη σύσκεψη της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου με θέμα τα διαχειριστικά μέτρα για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας Καρέττα και την τήρηση τους!
- ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ31/03/2025
Οι δορυφορικοί πομποί του ΑΡΧΕΛΩΝ στην προστασία των θαλάσσιων χελωνών
Ο ΑΡΧΕΛΩΝ είναι από τους πρώτους φορείς στην Ελλάδα που χρησιμοποίησε δορυφορικούς πομπούς στη μελέτη προστατευόμενων ειδών. Από το 2002 μέχρι σήμερα έχουμε τοποθετήσει 150 δορυφορικούς και GSM πομπούς σε θαλάσσιες χελώνες για να παρακαλουθήσουμε τα ταξίδια τους σε όλη τη Μεσόγειο.