Εδώ και πάνω από 41 χρόνια, ο ΑΡΧΕΛΩΝ μετράει κάθε χρόνο τις φωλιές των θαλάσσιων χελωνών στη Ζάκυνθο. Η προσπάθεια που καταβάλλεται στις παραλίες της Ζακύνθου έχει χαρακτηριστικά «δουλειάς μυρμηγκιού»: Κάθε χρόνο, την ίδια εποχή, εκπαιδευμένοι εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ αψηφούν τη ζέστη, τα σκληρά ωράρια και καθημερινά κάνουν τις ίδιες κινήσεις, με συγκεκριμένη μεθοδολογία που ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα παρατήρησης, συλλέγουν τα απαραίτητα στοιχεία, συμπληρώνουν τα απαραίτητα έντυπα και τα περνούν σε βάσεις δεδομένων.

Η δουλειά αυτή γίνεται αθόρυβα, ωστόσο το πρόγραμμα του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Ζάκυνθο είναι το παλαιότερο στη Μεσόγειο και ένα από τα μακροβιότερα στον κόσμο. Τέτοια μακροχρόνια προγράμματα σαν αυτό δίνουν σπουδαίες πληροφορίες για την κατάσταση του πληθυσμού και τη βιολογία του είδους - δικαίως λοιπόν η IUCN έχει χαρακτηρίσει τη Ζάκυνθο ως περιοχή-δείκτη (index), καθόσον εκεί αντλούνται συμπεράσματα για τη γενικότερη κατάσταση των θαλάσσιων χελωνών στη Μεσόγειο.

Μετά την ίδρυση του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, ο ΑΡΧΕΛΩΝ συνεργάζεται στενά με τον Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου (σήμερα Μονάδα Διαχείρισης ΟΦΥΠΕΚΑ), στον οποίον χορηγεί κάθε χρόνο τα στοιχεία ωοτοκίας για τις ανάγκες διαχείρισης των παραλιών, που είναι το κύριο έργο του Φορέα.

Στη φετινή περίοδο (2024) καταγράψαμε μια μεγάλη αύξηση των φωλιών, που αποτελεί ρεκόρ όλων των ετών από το 1984. Ωστόσο, η διαχρονική εξέλιξη του αριθμού φωλιών δείχνει ότι ο αναπαραγωγικός πληθυσμός είναι μακροχρόνια σταθερός παρουσιάζοντας μεγάλες ετήσιες διακυμάνσεις (βλ. διάγραμμα).

Οι αυξομειώσεις αυτές οφείλονται σε διάφορους παράγοντες με κυριότερο την περιβαλλοντική κατάσταση των περιοχών τροφοληψίας. Η καλή διατροφή δίνει τη δυνατότητα στις χελώνες να γεννούν πιο συχνά. Έτσι, κάποιες χρονιές εμφανίζονται περισσότερες φωλιές στις παραλίες χωρίς αναγκαστικά να έχει αυξηθεί και ο συνολικός αριθμός των χελωνών.

Παρόλα αυτά το φετινό ρεκόρ φωλιών, που καταγράφεται για δεύτερη συνεχή χρονιά, δίνει έναν τόνο αισιοδοξίας που ελπίζουμε να οδηγήσει στην ανάκαμψη του πληθυσμού της Ζακύνθου.