Στις παραλίες του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου εκκολάφθηκαν με επιτυχία περίπου 2.155 φωλιές χάρη στην ενεργή προστασία τους, όμως οι ανθρωπογενείς πιέσεις στις ακτές και στη θάλασσα συνεχίζονται.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Προγράμματος του ΑΡΧΕΛΩΝ στον Κόλπο του Λαγανά Ζακύνθου, καταγράφηκε υψηλός αριθμός φωλιών της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta για τρίτη συνεχή χρονιά (περί τις 2.155 φωλιές το 2025). Ο ενθαρρυντικός αυτός αριθμός, σε συνδυασμό με τις 2.033 φωλιές του 2023 και τις 2.470 του 2024, είναι θετική ένδειξη του αποτελέσματος της συστηματικής και ενεργούς προστασίας κάθε φωλιάς που συνεχίζεται αδιάλειπτα από το 1984 στον Κόλπο του Λαγανά αλλά και της θεσμοθέτησης και λειτουργίας του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου από το 1999.

Ωστόσο, παρά την επιτυχία αυτή, συνεχίζεται η περιβαλλοντική υποβάθμιση στους προστατευόμενους χερσαίους και θαλάσσιους βιοτόπους του Θαλάσσιου Πάρκου από τις ανθρωπογενείς πιέσεις που δέχονται, καθιστώντας επιτακτική την ολοκλήρωση της θεσμικής προστασίας του Θαλάσσιου Πάρκου και την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Καρέττα. Την ίδια στιγμή, ο μη αποκατεστημένος Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων εντός του Θαλάσσιου Πάρκου επέφερε στην Ελλάδα πρόστιμο 5,5 εκατ. ευρώ από το Δικαστήριο της ΕΕ.

Αναλυτικότερα, τα βασικά αποτελέσματα του Προγράμματος του ΑΡΧΕΛΩΝ του 2025 είναι:

• Υψηλός Αριθμός Φωλιών: Καταγράφηκαν περίπου 2.155 φωλιές στις παραλίες Καλαμάκι (ανατολικός Λαγανάς), Κρυστάλ, Δάφνη, Σεκάνια, Γέρακας και Μαραθωνήσι και εφαρμόστηκε παρακολούθηση και προστασία φωλιών και νεοσσών σε συνεργασία με τη Μονάδα Διαχείρισης του ΟΦΥΠΕΚΑ.
• Σταθερή Εθελοντική/ Εκπαιδευτική Δράση: 100 ερευνητές/ εθελοντές από την Ελλάδα και το εξωτερικό συμμετείχαν στο πρόγραμμα από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, υπό τον συντονισμό των συνεργατών του ΑΡΧΕΛΩΝ. Από αυτούς, 31 ανέλαβαν καθήκοντα υπεύθυνου πεδίου και 7 φοιτητές έκαναν την πρακτική τους άσκηση.
• Σταθερή Επίδραση στην Κοινωνία: 48.500 επισκέπτες και κάτοικοι συμμετείχαν σε ενημερωτικές και εκπαιδευτικές δράσεις και ενημερώθηκαν για τον βιολογικό κύκλο και τους κινδύνους της χελώνας. Οι δράσεις περιλάμβαναν παρουσιάσεις στις παραλίες ωοτοκίας, σε συνεργαζόμενα ξενοδοχεία και τουριστικά σκάφη, και ενημέρωση των επισκεπτών στον εποχικό Σταθμό Ενημέρωσης που λειτούργησε στην πόλη της Ζακύνθου.
• Συστηματική καταγραφή των πιέσεων: Σημειώθηκαν καθημερινά περιστατικά μη συμμόρφωσης με τα μέτρα, όπως:
• Στις παραλίες ωοτοκίας: Παρουσία επισκεπτών τη νύχτα που προκαλεί όχληση στην ωοτοκία και κίνδυνο ποδοπάτησης των φωλιών, υπέρβαση επιτρεπόμενου αριθμού ομπρελοκαθισμάτων και τεχνητός φωτισμός που αποπροσανατολίζει τους νεοσσούς.
• Στη θάλασσα: Παραβίαση ορίων ταχύτητας, αγκυροβόληση σε απαγορευμένες ζώνες και συνωστισμός σκαφών για παρατήρηση χελωνών εντός του Κόλπου.
• Συνεχίστηκε η χρήση/ λειτουργία παράνομων κατασκευών και η διατήρηση παράνομου οδικού δικτύου στο Βασιλικό.
• Αυξημένοι Εκβρασμοί: Καταγράφηκαν 28 εκβρασμοί θαλάσσιων χελωνών (25 νεκρές) από τους οποίους οι 14 ήταν εντός του Θαλάσσιου Πάρκου, μία ένδειξη ότι οι δραστηριότητες στο θαλάσσιο βιότοπο ενέχουν κίνδυνο για τις χελώνες.

Οι συστάσεις του ΑΡΧΕΛΩΝ: Να ενισχυθεί η προστασία των βιοτόπων αναπαραγωγής στο Θαλάσσιο Πάρκο

1. Ενίσχυση της φύλαξης και εφαρμογής της νομοθεσίας: Είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των πιέσεων τόσο στο χερσαίο, όσο και στο θαλάσσιο τμήμα του Πάρκου.
2. Άμεση Στήριξη από την Πολιτεία: Η καταγραφή των φωλιών και σε μεγάλο βαθμό η προστασία τους, καλύπτονται αποκλειστικά με ιδίους πόρους του ΑΡΧΕΛΩΝ. Απαιτείται άμεση χρηματοδότηση για τη βιωσιμότητα των δράσεων αυτών και την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καρέττα.
3. Ολοκλήρωση Νομικών Ρυθμίσεων: Άμεση ολοκλήρωση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) και του Σχεδίου Διαχείρισης του ΕΘΠΖ, ενσωματώνοντας τις προτάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων.
4. Βελτίωση της ΕΠΜ για το Ιόνιο Θαλάσσιο Πάρκο: Να διασφαλιστεί μία χωρικά ενιαία διαχείριση του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου σε σχέση με το υπό δημιουργία Θαλάσσιο Πάρκο του Ιονίου Πελάγους, που αποτελεί ελπιδοφόρα εξέλιξη.

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ ευχαριστεί όλους τους εθελοντές, τις επιχειρήσεις και τους φορείς που στηρίζουν το έργο του, και συνεχίζει να εργάζεται αδιάκοπα για τη διατήρηση της θαλάσσιας χελώνας και των πολύτιμων βιοτόπων της.

Διαβάστε την Ετήσια Έκθεση Δράσεων του Προγράμματος Ζακύνθου για το 2025 εδώ.