ΑΡΧΕΛΩΝ Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας
ARCHELON Τhe Sea Turtle Protection Society of Greece
Κάποτε...
Καλοκαίρι του 1977, ο Δημήτρης Μαργαριτούλης και η Άννα, με τα παιδιά τους, κάνοντας διακοπές στη Ζάκυνθο παρατήρησαν για πρώτη φορά εκείνα τα περίεργα ίχνη στην άμμο. Μέχρι τότε δεν υπήρχε επιστημονική αναφορά για ωοτοκία θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα. Η μεθοδική δουλειά, η αγάπη και ο σεβασμός για το περιβάλλον των πρώτων «χελωνάδων», χάραξε το δρόμο και ανέδειξε την Καρέττα σε σύμβολο για την προστασία της φύσης στην Ελλάδα.
1977
Ανακαλύπτονται σημαντικές παραλίες ωοτοκίας στη Ζάκυνθο και αρχίζουν παρατηρήσεις. Ενημερώνονται ξένοι ειδικοί που παρέχουν συμβουλές και βιβλιογραφία.
1978
Οργανώνονται οι πρώτοι «χελωνάδες» και συμμετέχουν στις προκαταρκτικές μετρήσεις και παρατηρήσεις.
1979
Ενημερώνονται οι κρατικές και τοπικές αρχές, καθώς και διεθνείς οργανισμοί. Πολλά δημοσιεύματα στον Τύπο.
1980
Εκδίδεται απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και Περιβάλλοντος για την ανάγκη προστασίας των παραλιών στη Ζάκυνθο. Πιέσεις προς τη Νομαρχία για ουσιαστική προστασία των παραλιών.
1981
Επισκέψεις και υπομνήματα προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος για την Ζάκυνθο. Εντοπίζονται παραλίες ωοτοκίας και στον Κυπαρισσιακό Κόλπο.
Αρχίζει μαρκάρισμα των χελωνών στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο. Εξαγγέλλονται από το Υπουργείο περιορισμοί δόμησης στον Κόλπο του Λαγανά και στις παραλίες τοποθετούνται ενημερωτικές πινακίδες. Μεγάλη εκστρατεία για την αποτροπή ανέγερσης ξενοδοχείου στο Γέρακα. Εντοπίζονται παραλίες ωοτοκίας στο Λακωνικό Κόλπο.
Ιδρύεται, από τους πρώτους «χελωνάδες», ο Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, αργότερα ΑΡΧΕΛΩΝ, με σκοπό τη μελέτη και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Πολλά δημοσιεύματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό χαιρετίζουν το γεγονός.
Εκδίδεται το πρώτο Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία των περιοχών ωοτοκίας στη Ζάκυνθο, με περιορισμούς στη δόμηση.
Αρχίζει συστηματικό μακροχρόνιο πρόγραμμα καταγραφής της αναπαραγωγικής δραστηριότητας στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο.
Ο Σύλλογος ξεκινά το πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Αγωγής σε σχολεία της Ζακύνθου που σύντομα θα επεκταθεί σε όλη τη χώρα. Απορρίπτονται από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) προσφυγές εταιρειών για ανέγερση ξενοδοχείων στη Ζάκυνθο. Ξεφυτρώνουν τα πρώτα αυθαίρετα στη Δάφνη.
Ο Σύλλογος οργανώνει, με την εποπτεία της Λίλης Κορναράκη, πιλοτικό πρόγραμμα ενημέρωσης τουριστών στο Λαγανά.
Συμμετοχή στην οργάνωση της Πρώτης Ευρωπαϊκής Οικολογικής Συνάντησης, θα ακολουθήσουν άλλες δύο στα επόμενα χρόνια.
Εκδίδεται το πρώτο Ενημερωτικό Δελτίο του Συλλόγου με τίτλο «ΑΡΧΕΛΩΝ ο ισχυρός», από την επιστημονική ονομασία του απολιθώματος μιας τεράστιας θαλάσσιας χελώνας.
Οι πρώτοι αλλοδαποί εθελοντές συμμετέχουν στα προγράμματα, πρώτα στη Ζάκυνθο και μετά στις άλλες περιοχές.
Αρχίζει η λειτουργία του εποχικού Σταθμού Ενημέρωσης στο Λαγανά.
Εκπρόσωποι της Σύμβασης της Βέρνης διενεργούν αυτοψία στη Ζάκυνθο και καταγράφουν τα προβλήματα.
Μετά από πρόταση του Συλλόγου, ο ιδρυτής του WWF Dr Luc Hoffmann επισκέπτεται τα Σεκάνια και δημιουργούνται σοβαρές προϋποθέσεις για αγορά της ιδιόκτητης γης πίσω από την παραλία που συγκεντρώνει το 50% των φωλιών.
Στήνεται εποχικός Σταθμός Ενημέρωσης στο Γέρακα.
Η ομάδα του Συλλόγου στα Σεκάνια εκδιώκεται από κατοίκους οι οποίοι κλείνουν το δρόμο προς στην παραλία, αλλά η καταγραφή φωλιών συνεχίζεται από τη θάλασσα.
Ξένες οργανώσεις απειλούν τη Ζάκυνθο με τουριστικό μποϋκοτάζ.
Κυκλοφορεί έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όπου προτείνεται η δημιουργία θαλάσσιου πάρκου στη Ζάκυνθο.
Πιλοτικό πρόγραμμα συνεργασίας με τους ψαράδες του Λακωνικού, για την αντιμετώπιση της θνησιμότητας των χελωνών.
Ξεκινάει τριετές πρόγραμμα διερεύνησης νέων περιοχών ωοτοκίας στη νότια Ελλάδα.
Οργανώνεται το Δίκτυο Διάσωσης για αναφορά νεκρών ή τραυματισμένων χελωνών στην Ελλάδα.
Για ενημέρωση των τουριστών εκδίδεται το TurtleTracks, με πληροφορίες για τις χελώνες, σε τρεις γλώσσες.
Ανακαλύπτονται νέες παραλίες ωοτοκίας στην Κρήτη, και οργανώνεται μακροχρόνιο πρόγραμμα καταγραφής στο Ρέθυμνο και τα Χανιά.
Δημιουργείται η «Βαλίτσα της Χελώνας» το πρώτο περιβαλλοντικό εκπαιδευτικό πακέτο στην Ελλάδα. Θα ακολουθήσουν άλλα τρία τα επόμενα χρόνια.
Διαπιστώνεται ότι ο Λακωνικός Κόλπος αποτελεί και βιότοπο ανάπτυξης νεαρών πράσινων χελωνών και έτσι η Cheloniamydasπροστίθεται στα «είδη προτεραιότητας» της ΕΕ.
Το Υπουργείο προκηρύσσει μελέτη για «πρόταση διαχείρισης του Κόλπου του Λαγανά».
Τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις (ΑΡΧΕΛΩΝ, Greenpeace, Ζακυνθινή Οικολογική Κίνηση) και πέντε τοπικοί φορείς (κοινότητες Παντοκράτορα, Καλαμακίου, Λιθακιάς, ΤΕΔΚ, Ένωση Ξενοδόχων Ζακύνθου), φοβούμενοι ότι η μελέτη που προκηρύχθηκε δεν θα δώσει τα ζητούμενα αποτελέσματα, καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις και επιμένουν στη δημιουργία θαλάσσιου πάρκου.
Έντονες αντιδράσεις για την άδεια ανέγερσης ξενοδοχείου στο Μαραθονήσι, που τελικά αναστέλλεται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Πλοίο της Greenpeace καταπλέει στον Κόλπο Λαγανά και οργανώνεται θεαματική εκδήλωση στην πόλη για τη σωτηρία των χελωνών.
Μαθητές από τη Ζάκυνθο φιλοξενούνται στην Αττική για ξεναγήσεις και τα επόμενα χρόνια η φιλοξενία επεκτείνεται και σε μαθητές άλλων περιοχών ωοτοκίας.
Μεγάλη κόντρα στη Ζάκυνθο με την Γενική Γραμματέα ΥΠΕΧΩΔΕ που αντιδρά στις «κοινές προτάσεις» των περιβαλλοντικών οργανώσεων για δημιουργία θαλάσσιου πάρκου.
Ο Σύλλογος βραβεύεται για τη δράση του στην Αμβέρσα με το βραβείο Ford Conservation Awards.
O Δήμος Γλυφάδας, με δήμαρχο τον Θόδωρο Σπονδυλίδη, παραχωρεί παράκτια έκταση για δημιουργία Κέντρου Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών (ΚΔΘΧ).
Μετά από πολλές νεκρές χελώνες λόγω ταχυπλόων και έντονες πιέσεις του Συλλόγου θεσμοθετούνται προστατευτικά μέτρα στη θάλασσα του Λαγανά.
Το Κέντρο Διάσωσης στη Γλυφάδα αρχίζει επίσημα τη λειτουργία του, σε συνεργασία με τον ομώνυμο Δήμο, σε βαγόνια τρένου δωρεά του ΟΣΕ.
H TUI, ο μεγαλύτερος τουριστικός οργανισμός της Ευρώπης, βραβεύει το Σύλλογο για τη δράση του.
Το WWF, μετά από μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων και την οικονομική συμβολή της ΕΕ, αγοράζει τη γη πίσω από τα Σεκάνια, που θα αποτελέσει τον πυρήνα του μελλοντικού θαλάσσιου πάρκου στη Ζάκυνθο.
Προετοιμάζεται παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη τήρηση της κοινοτικής νομοθεσίας στη Ζάκυνθο.
Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών φιλοξενεί μουσική εκδήλωση για την ενίσχυση του Συλλόγου.
Ξεκινά πρόγραμμα LIFE στην Κρήτη με δράσεις προστασίας και εκπόνηση Διαχειριστικού Σχεδίου για τις παραλίες ωοτοκίας.
Οργανώνεται μεσογειακό σεμινάριο για τις θαλάσσιες χελώνες με συμμετοχή ερευνητών από 7 χώρες.
Ο Σύλλογος ξεναγεί στον Κόλπο του Λαγανά τον αντιπρόεδρο της TUI ο οποίος δηλώνει στον τύπο ότι θα σταματήσει να στέλνει τουρίστες στο νησί αν δεν ληφθούν προστατευτικά μέτρα για τη χελώνα.
Σημαντικές διεργασίες λαμβάνουν χώρα για τη δημιουργία του θαλάσσιου πάρκου στη Ζάκυνθο.
Ο Σύλλογος συμμετέχει, μαζί με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, σε κοινοτικό πρόγραμμα στον Λακωνικό Κόλπο όπου περιλαμβάνονται δράσεις αποκατάστασης αμμόλοφων και ενημέρωσης των ψαράδων.
Ανησυχία στη Ζάκυνθο, μετά από προειδοποιητική επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι ενδέχεται να «κοπούν» κοινοτικά κονδύλια για διάφορα έργα στο νησί αν δεν γίνει πρώτα το θαλάσσιο πάρκο.
Στον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο αρχίζει πρόγραμμα LIFE, το οποίο περιλαμβάνει εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) για την περιοχή Natura «Θίνες Κυπαρισσίας».
Υπογράφεται το Προεδρικό Διάταγμα για τη δημιουργία του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ).
Ο ΑΡΧΕΛΩΝ συμμετέχει σε κοινοτικό πρόγραμμα με άλλες τρεις χώρες (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία) για την αξιολόγηση της επίδρασης των αλιευτικών δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες χελώνες.
Συστήνεται ο Φορέας Διαχείρισης (ΦΔ) του ΕΘΠΖ και ο ΑΡΧΕΛΩΝ με το WWF συμμετέχουν από κοινού στο Διοικητικό του Συμβούλιο.
Μετά από αντίδραση του Συλλόγου ματαιώνεται άσκηση απόβασης του ΝΑΤΟ στον Κυπαρισσιακό Κόλπο.
Δημιουργείται ο πρώτος Περιβαλλοντικός Επιστημονικός Σταθμός του Συλλόγου στο Λακωνικό Κόλπο (Ταξιάρχες Σκάλας).
Αρχίζει μαρκάρισμα των χελωνών στον Αμβρακικό Κόλπο, που αργότερα θα διαπιστωθεί ότι αποτελεί σημαντικό τροφικό πεδίο για τις χελώνες στη Μεσόγειο.
Εγκαινιάζεται ο δεύτερος Περιβαλλοντικός Επιστημονικός Σταθμός του Συλλόγου στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, στον παλιό σταθμό τρένου στον Αγιαννάκη Μεσσηνίας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναβάλει την καταδίκη της Ελλάδας για ελλιπή προστασία της Καρέτα στη Ζάκυνθο και δίνει προθεσμία μέχρι τέλος του έτους για να διαπιστωθεί αν εφαρμόζονται τα μέτρα.
Στο πλαίσιο νέου προγράμματος LIFE, ο ΑΡΧΕΛΩΝ αναπτύσσει σειρά δράσεων για τη μείωση της θνησιμότητας των χελωνών από την αλιεία, τοποθετεί δορυφορικούς πομπούς σε θαλάσσιες χελώνες, και αναβαθμίζει το Κέντρο Διάσωσης στη Γλυφάδα.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απελευθερώνει θαλάσσια χελώνα στην Κρήτη, μετά την ανάρρωσή της στο Κέντρο Διάσωσης.
Ο ΑΡΧΕΛΩΝ γιορτάζει 20 χρόνια ζωής και εκδίδει το επετειακό τεύχος «Μια Αφίσα - 1000 Σκέψεις».
Δημιουργείται η πρώτη αυτοκινούμενη έκθεση για το περιβάλλον στην Ελλάδα και κυκλοφορεί μέσα σε ειδικά διαμορφωμένο αυτοκίνητο.
Συμμετοχή στα Διοικητικά Συμβούλια των νέων Φορέων Διαχείρισης Αμβρακικού Κόλπου, Κοτυχίου-Στροφυλιάς και Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου.
Το ΕΘΠΖ αναστέλλει τη λειτουργία του λόγω έλλειψης πόρων και ο Σύλλογος καλύπτει τα κενά στη φύλαξη των παραλιών.
Πραγματοποιείται στη Γλυφάδα σεμινάριο για την περίθαλψη χελωνών με συμμετοχή επιστημόνων από πολλές μεσογειακές χώρες.
Ο Σύλλογος ξεκινά καταγραφή ωοτοκίας στη Συρία όπου ανακαλύπτεται σημαντικός βιότοπος αναπαραγωγής πράσινων χελωνών.
Συνεχίζεται η ελλιπής λειτουργία του Πάρκου στη Ζάκυνθο, όπου μετά από πολλές διεργασίες τοποθετείται νέος πρόεδρος και παρόλο που ζητάει την κατεδάφιση των αυθαιρέτων στη Δάφνη αυτή δεν γίνεται.
Στην Κρήτη εγκαινιάζεται ο τρίτος Περιβαλλοντικός Επιστημονικός Σταθμός του Συλλόγου στο Παγκαλοχώρι Ρεθύμνου.
Δημιουργούνται 2 Σταθμοί Α’ Βοηθειών, στον Αμβρακικό και την Κρήτη.
Πραγματοποιείται στην Κρήτη με μεγάλη επιτυχία το 26ο Παγκόσμιο Συμπόσιο Θαλάσσιων Χελωνών με συμμετοχή 700 συνέδρων από 76 χώρες.
Ολοκληρώνεται το πρόγραμμα LIFE για μείωση της θνησιμότητας των χελωνών, και ο αρμόδιος διευθυντής της ΕΕ γράφει: «Η δουλειά του ΑΡΧΕΛΩΝ πρέπει να θεωρηθεί υπόδειγμα για τα άλλα προγράμματα LIFE, και πιστεύω ότι το επίπεδο εμπειρίας που αποκτήθηκε πρέπει να διαδοθεί σε όλον τον ευρωπαϊκό χώρο».
Τελειώνει με επιτυχία το πρόγραμμα ενημέρωσης των «ανθρώπων της θάλασσας» με την υποστήριξη της Vodafone και μήνυμα «Περιουσία μου ο Πλούτος της Θάλασσας».
Εφαρμόζεται πιλοτικά στο Λακωνικό Κόλπο ο «οικογενειακός εθελοντισμός» με καλά αποτελέσματα.
Διαπιστώνεται έντονη πτωτική τάση του αριθμού φωλιών στο Ρέθυμνο και τα Χανιά.
Παρατηρείται σημαντική αύξηση των χελωνών στον Κυπαρισσιακό Κόλπο και αποδίδεται στη μακροχρόνια προστασία όλων των φωλιών που γίνεται ανελλιπώς από το 1992.
Εγκρίνεται από το Πρωτοδικείο η τροποποίηση του Καταστατικού του Συλλόγου ώστε αυτό να εκσυγχρονισθεί.
Τροποποιούνται αρκετά προγράμματα του Συλλόγου για να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση.
Μεγάλα προβλήματα στις χελώνες δημιουργούν τα πλοιάρια παρατήρησης στον Κόλπο του Λαγανά.
Σημειώνονται δύο αρνητικά ρεκόρ, αφενός ο μικρότερος από το 1984 αριθμός φωλιών στη Ζάκυνθο (824) και αφετέρου οι περισσότερες εκθαλασσώσεις νεκρών χελωνών στη χώρα.
Επαναλειτουργεί το πρόγραμμα καταγραφής στο Ρωμανό με ενίσχυση της Costa Navarino.
Επιβάλλεται πρόστιμο στην Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ελλιπή προστασία του βιοτόπου στη Ζάκυνθο.
Ανησυχητική θήρευση χελωνών από φώκιες στον Κόλπο του Λαγανά.
Αποτρέπεται κατασκευή αγωγού λυμάτων κατά μήκος της παραλίας ωοτοκίας Ρεθύμνου.
Κατασκευή θερμαινόμενης μονάδας «εντατικής θεραπείας» στο ΚΔΘΧ για συντομότερη ανάρρωση των χελωνών.
Ο ΦΔ του ΕΘΠΖ υπολειτουργεί ελλείψει κονδυλίων. Εθελοντές, ντόπιοι και μέλη άλλων οργανώσεων διαλύουν παράνομο «κυματοθραύστη» που είχε κατασκευαστεί το χειμώνα στο Μαραθονήσι.
Διαπιστώνεται διάνοιξη παράνομων δρόμων στους αμμολόφους του νότιου Κυπαρισσιακού Κόλπου με σκοπό την οικοπεδοποίηση από εταιρεία.
Για την οικοπεδοποίηση στον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο γίνονται καταγγελίες προς τις αρμόδιες υπηρεσίες, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή(ΕΕ) και, με τη συνδρομή του Medasset, προς τη Σύμβαση της Βέρνης.
Η ΕΕ στέλνει στην Ελλάδα αιτιολογημένη γνώμη για παραβίαση της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.
Στην Κρήτη, ο Σύλλογος αντιδρά στην κατασκευή αλιευτικού καταφυγίου στην παραλία ωοτοκίας Ρεθύμνου και στην καταστροφή της βραχόπλακας στον Κόλπο της Μεσσαράς.
Στον Κυπαρισσιακό η απειλή παραπομπής της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγκάζει το Υπουργείο να αναστείλει τις οικοδομικές άδειες, πράγμα που προκαλεί αντίδραση του Δήμου που δεν επιτρέπει τη λειτουργία του Σταθμού Ενημέρωσης στο Καλό Νερό.
Τοποθετούνται δορυφορικοί πομποί σε 14 χελώνες στον Αμβρακικό και το Μεσολόγγι στο πλαίσιο προγράμματος INTERREG.
Γιορτάζονται τα 30 χρόνια ζωής του Συλλόγου με μεγάλη εκδήλωση στο Γκάζι.
Στον Κυπαρισσιακό, το Υπουργείο αναθέτει σε μελετητικό γραφείο την άμεση εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης και σχεδίου ΠΔ.
Δυστυχώς το σχέδιο ΠΔ δεν πετυχαίνει ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης του βιοτόπου και ο Σύλλογος μαζί με άλλες οργανώσεις ασκούν αυστηρή κριτική. Εκπρόσωποι της Σύμβασης της Βέρνης διενεργούν αυτοψία και καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα.
Καταγγελίες στην Κρήτη κατά του Δήμου Φαιστού για παράνομη διάνοιξη δρόμου στους αμμολόφους της Μεσσαράς.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), μετά τις παρεμβάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων, απορρίπτει το σχέδιο ΠΔ για τον Κυπαρισσιακό και ζητάει από το Υπουργείο την εκπόνηση νέου.
Ρεκόρ: Η ιστοσελίδα του ΑΡΧΕΛΩΝ αριθμεί 316.934 επισκέπτες.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος θέτει σε διαβούλευση νέο σχέδιο ΠΔ για τον Κυπαρισσιακό, αρκετά βελτιωμένο και σύμφωνο με τις επιταγές του ΣτΕ. Αυτό όμως δεν σταματά την καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Ο Σύλλογος συμμετέχει σε νέο πρόγραμμα LIFE με άλλες 5 μεσογειακές χώρες.
Αρχίζουν διαδικασίες στρατηγικού σχεδιασμού με διατύπωση του Οράματος, της Αποστολής και των Στρατηγικών Στόχων.
Συμμετοχή στο κοινοτικό πρόγραμμα INDICIT (χελώνες και πλαστικά) που στην Ελλάδα συντονίζει το ΕΛΚΕΘΕ και στο μεσογειακό πρόγραμμα του MAVA Foundation όπου ο Σύλλογος αναλαμβάνει την τοποθέτηση πομπών στις χελώνες του Κυπαρισσιακού.
Συνεργασία με την TUI Care Foundation.